Aktualności

Prawidłowa dieta i suplementacja podczas ciąży

Prawidłowa dieta i suplementacja podczas ciąży

2022-07-05, autor: Fundacja OZZ

#prawidłowe żywienie #suplementacja

Podczas VII Warszawskich Dni Promocji Zdrowia tematem przewodnim był styl życia kobiet w ciąży. Jednym z poruszanych zagadnień podczas wydarzenia była prawidłowa dieta i suplementacja. Temat ten został podjęty przez prof. Dorotę Szostak – Węgierek z Zakładu Dietetyki Klinicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, która podczas wykładu „Prawidłowa dieta i suplementacja podczas ciąży” poruszyła wiele interesujących i praktycznych wątków.

Żywieniowa profilaktyka powikłań ciąży i zaburzeń rozwoju płodu powinna być wprowadzona już w okresie przedkoncepcyjnym i trwać przez całą ciążę. Obejmuje ona:

  • normalizację przedciążowej masy ciała;
  • dotyczy to zarówno nadmiernej, jak i zbyt małej masy ciała,
  • zapewnienie prawidłowego przyrostu masy ciała podczas ciąży,
  • zapobieganie niedożywieniu i niedoborom pokarmowym, a także nadmiernemu spożyciu niektórych składników odżywczych,
  • suplementację wybranymi składnikami pokarmowymi,
  • zapobieganie zakażeniom patogenami pochodzącymi z żywności.

Sposób żywienia kobiet w ciąży powinien odpowiadać ogólnym zasadom zdrowego żywienia.

  • Bardzo istotne jest unikanie niedoborów pokarmowych a także nadmiernego spożycia tłuszczu, zwłaszcza izomerów trans i nasyconych kwasów tłuszczowych, cukrów dodanych, takich jak sacharoza i fruktoza, sodu, i retinolu.
  • Konieczne jest całkowite wyeliminowanie alkoholu oraz ograniczenie spożycia napojów zawierających kofeinę.

Kobietą w ciąży rekomenduje się suplementacje kwasu foliowego, żelaza, jodu, witaminy D i DHA.

KWAS FOLIOWY

Najnowsze rekomendacje dotyczące suplementacji kwasu foliowego przedstawiają się następująco:

  • wszystkim kobietom w wieku prokreacyjnym należy polecać stosowanie kwasu foliowego w dawce 0,4 mg/dobę w postaci suplementów jako uzupełnienie diety bogatej w foliany,
  • do 12 tyg. ciąży zaleca się dawkę suplementacyjną kwasu foliowego 0,4 – 0,8 mg/dobę,
  • po 12 tyg. ciąży i w okresie karmienia piersią u kobiet bez dodatkowych czynników ryzyka rozwoju wad cewy nerwowej zaleca się stosowanie kwasu foliowego w dawce 0,6 – 0,8 mg/dobę,
  • u pacjentek z dodatnim wywiadem w kierunku wad cewy nerwowej w poprzedniej ciąży stosuje się kwas foliowy w ilości 4 mg/dobę w ściśle określonym czasie, czyli na co najmniej 4 tyg. przed planowaną ciążą i przez 12 tyg. ciąży, a następnie zmniejszenie dawki do ilości stosowanych w populacji ogólnej,
  • u kobiet z grupy podwyższonego ryzyka niedoboru folianów i wystąpienia wad cewy nerwowej zaleca się stosowanie kwasu foliowego (i/lub aktywnych folianów) w ilości 0,8 mg/dobę co najmniej 3 mc przed planowaną koncepcją oraz w okresie ciąży i karmienia piersią.

Grupy ryzyka to kobiety:

  1. z cukrzycą typu 1 i 2 przed ciążą,
  2. stosujących w okresie przedkoncepcyjnym i w ciąży leki przeciwpadaczkowe, metotreksat, cholestyraminę, metforminę, sulfadiazynę,
  3. stosujące używki,
  4. z niewydolnością nerek i/lub wątroby,
  5. z BMI > 30 kg/m2
  6. po operacjach bariatrycznych lub z chorobami przewodu pokarmowego skutkującymi zaburzeniami wchłaniania (choroba Leśniowskiego-Crohna, colitis ulcerosa, celiakia).

WITAMINA D

Po potwierdzeniu ciąży suplementacja powinna być prowadzona pod kontrolą stężenia 25(OH)D tak, aby utrzymać je w optymalnych granicach (30-50 ng/ml). Jeżeli oznaczenie stężenia 25(OH)D w surowicy nie jest możliwe, zalecane jest stosowanie witaminy D w dawce 2000 IU/dobę przez cały okres ciąży i laktacji.

W świetle aktualnej wiedzy (2020 r.) zaleca się:

  • stosowanie dawki przyjmowanej witaminy D w ciąży i okresie laktacji w zależności od jej stężenia w surowicy krwi,
  • u kobiet z prawidłowym BMI bez obciążeń sugerujących deficyt witaminy D stosowanie suplementacji tą witaminą w ilości 1500 – 2000 IU/dobę przez okres ciąży i laktacji,
  • u kobiet z BMI > 30 kg/m2 można rozważyć stosowanie dawki 4000 IU/dobę.

ŻELAZO

  • Suplementacja związkami żelaza powinna być prowadzona u wszystkich kobiet planujących ciążę i ciężarnych z czynnikami ryzyka wystąpienia niedokrwistości (np. w przypadku stosowania diety wegetariańskiej lub zaburzeń wchłaniania), w dawce minimum 18 mg/dobę przed ciążą i 26-27 mg/dobę podczas ciąży.
  • W przypadku rozpoznania niedokrwistości dawkę należy zwiększyć do 30-60-120 mg/dobę (do decyzji lekarza).
  • Suplementację należy rozpocząć przed planowaną ciążą, a następnie włączyć ponownie po ukończeniu 8. tygodnia ciąży. Wysokie stężenie żelaza w płynie pęcherzykowym jest związane z ryzykiem wad rozwojowych.
  • Wysokie dawki tego składnika mineralnego mogą nasilać stres oksydacyjny i prowadzić do rozwoju insulinooporności oraz wiązać się z wyższym ryzykiem rozwoju stanu przedrzucawkowego u ciężarnej, dlatego najnowsze wytyczne (2020) dotyczące suplementacji tego składnika skupiają się na ocenie morfologii i stężenia ferrytyny na pierwszej wizycie u ginekologa, a następnie badaniu morfologii między (wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia – Standard Postępowania w Ciąży Fizjologicznej): 15 – 20 tyg. ciąży, 27 – 32 tyg. ciąży, 33 – 37 tyg. ciąży, 38 – 39 tyg. ciąży.

JOD

  • Zaleca się suplementację jodu preparatami farmaceutycznymi w dawce 150 – 200 (EU) – 220 µg dziennie u ciężarnych bez chorób tarczycy.
  • Ciężarne z chorobami tarczycy suplementację jodu powinny prowadzić pod kontrolą stężenia hormonów tarczycy i przeciwciał przeciwtarczycowych w porozumieniu z lekarzem.

KWASY TŁUSZCZONE N-3

  • Udział w rozwoju mózgu i siatkówki u płodu
  • U wcześniaków karmionych sztucznie preparatami bez dodatku EPA i DHA niedobór kwasów n-3 sprzyja pojawieniu się retinopatii, zaburzeń ostrości widzenia i widzenia stereoskopowego
  • Suplementacja DHA i EPA podczas ciąży i karmienia piersią wydaje się sprzyjać lepszemu rozwojowi intelektualnemu dzieci
  • Korzystny wpływ na masę urodzeniową dziecka
  • Zapobieganie porodowi przedwczesnemu
  • Niskie spożycie ryb jest silnym czynnikiem ryzyka porodu przedwczesnego i małej masy urodzeniowej
  • Wydaje się, ze suplementacja ciężarnych olejem rybnym może zapobiegać porodom przedwczesnym i cukrzycy typu 1 u dzieci

DHA

  • Wskazane jest spożywanie produktów będących dobrym źródłem kwasów n-3 (dozwolone tłuste ryby morskie, orzechy włoskie, nasiona lnu, olej rzepakowy) oraz dodatkowa suplementacja DHA w dawce przynajmniej 200 mg/dobę u wszystkich ciężarnych.
  • Kobiety, które spożywają małe ilości ryb w ciąży powinny stosować wyższe dawki kwasu dokozaheksaenowego, a w przypadku zagrożenia przedwczesnym porodem zaleca się 1000 mg/dobę w okresie całej ciąży.

 

Więcej o suplementacji kobiet w ciąży można znaleźć w broszurze SUPLEMENTARZ 2.0.

 

Źródło: Wykład prof. Doroty Szostak-Węgierek podczas VII Warszawskich Dni Promocji Zdrowia

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jeśli podzielasz nasze wartości i wierzysz w naszą misję, napisz na adres:

logo_pacjent3

Pacjent 3.0

Projekt mający na celu badanie, promowanie i inspirowanie działalności związanej z dostępnością usług z obszaru tzw. m-health, czyli wykorzystania urządzeń mobilnych w procesie dbania o własne zdrowie, monitorowania zdrowia czy komunikacji z lekarzami.

Wierzymy, że jest to obszar, który czeka ogromny rozwój. Wdrożenie nowoczesnych rozwiązań wykorzystujących smartfony, urządzenia wearables czy w końcu Internet Rzeczy stanowi przyszłość medycyny, którą czeka coraz większa indywidualizacja i personalizacja.

Warto pamiętać, że ogromne osiągnięcia w tym obszarze mają Polacy, którzy przodują w dziedzinie start-upów technologicznych stawiających zdrowie w centrum swojego zainteresowania – ich właśnie chcemy objąć szczególnym wsparciem poprzez bezpłatne doradztwo, organizację testów aplikacji, eksperckie analizy i ekspertyzy oraz organizację seminariów, szkoleń i konferencji.

Równocześnie chcemy przybliżać te zagadnienia innym – tak, by w XXI wieku każdy mógł poczuć się prawdziwym obywatelem 3.0.

W sprawie zdrowia

Ogólnopolski konkurs na najlepsze prace naukowe (oryginalne i przeglądowe) dotyczące problematyki samoleczenia (self-mediction), samoopieki (self-care) i samozarządzania w zdrowiu (self-management) autorstwa studentów i młodych absolwentów wszystkich kierunków.

Zaangażowanie się pacjentów we własne zdrowie zdobywa coraz większą popularność jako pole badań i często staje się tematem prac licencjackich i magisterskich studentów kierunków medycznych i społecznych. Doceniamy to, ponieważ zwiększa naszą wiedzę w tym obszarze i ułatwia świadome i odpowiedzialne dbanie o własne zdrowie – i z tego właśnie powodu chcemy popularyzować to zagadnienie wśród młodych naukowców oraz promować najlepsze przedsięwzięcia badawcze w tym obszarze.

Więcej informacji o konkursie, jego regulamin oraz formularz zgłoszeniowy znajdują się na stronie www.obywatelezz.pl/konkurs.

Przewietrz apteczkę!

Projekt skierowany jest przede wszystkim do seniorów, którzy, statystycznie rzecz biorąc, przyjmują najwięcej rozmaitych leków – nie tylko tych przepisywanych przez lekarzy różnych specjalności, lecz także ordynowanych sobie samodzielnie lub z polecenia farmaceutów.

Podczas specjalnie zorganizowanych wydarzeń będziemy pomagać wszystkim chętnym w uporządkowaniu swoich domowych apteczek. Wyjaśnimy, jak postępować z lekami przeterminowanymi, co zrobić z niepotrzebnymi lekami z poprzednich terapii, przekażemy dobre praktyki przechowywania leków, a także uczulimy na problem wielolekowości i podpowiemy, jak rozmawiać z lekarzami, żeby uniknąć potencjalnego ryzyka związanego z zażywaniem wielu różnych substancji.

W ramach projektu chcemy prowadzić zajęcia w nowoczesnej, interaktywnej formule łączącej wykłady eksperckie, pracę w grupach i ocenę wzajemną oraz warsztat pod czujnym okiem naszych specjalistów. Zamierzamy być obecni na uniwersytetach trzeciego wieku, w klubach seniora, domach kultury i nie tylko – chętnie odpowiemy na zaproszenie w każde inne miejsce, gdzie obecne są osoby starsze, którą chcą lepiej zrozumieć, na czym polega bezpieczna farmakoterapia.

logo_zz

Zdrowo zaangażowani

Celem projektu Zdrowo Zaangażowani jest promowanie filozofii i praktyki odpowiedzialnego samoleczenia. W naszym rozumieniu:

odpowiedzialne samoleczenie to świadome zaangażowanie pacjenta w dbanie o własne zdrowie, które polega na indywidualnym podejmowaniu działań w zakresie utrzymania zdrowia oraz doraźnego leczenia objawów rozpoznanych samodzielnie do momentu konsultacji z lekarzem, w oparciu o wiedzę pochodzącą z aktualnych i z rzetelnych źródeł. W ujęciu szerszym oznacza także stosowanie się pacjenta do zaleceń personelu medycznego.

Ten cel będziemy realizować poprzez oryginalne działania edukacyjne i informacyjne, szczególnie w przestrzeni internetu, oraz współpracę z autorytetami społecznymi i decydentami. Wierzymy, że zaangażowanie obywateli we własne zdrowie przyczyni się do poprawy jakości życia polskiego społeczeństwa oraz pozwoli lepiej wykorzystywać zasoby systemu opieki zdrowotnej.

Strona kampanii: www.zdrowozaangazowani.pl.