Informacja prasowa, 07.12.2021r.

Profilaktyka 40PLUS i co dalej? 

Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało przedłużenie zapowiadanego programu Profilaktyka 40PLUS do czerwca 2022 roku. Obecnie program nie cieszy się dużą popularnością, a Polacy nie chcą z niego korzystać. Skąd ta niechęć do badań profilaktycznych? Jak skutecznie planować zdrowotne programy profilaktyczne? Nad tymi zagadnieniami pochylają się eksperci koalicji #WeźSięZbadaj. Kolejna z cyklu debat, która miała miejsce pod koniec listopada, zaowocowała wieloma spostrzeżeniami i wnioskami.

W związku z toczącą się już półtora roku pandemią, liczba wykonywanych badań profilaktycznych znacznie spadła. Jednym z powodów jest  ograniczona możliwość ich wykonywania. Odpowiedzią na problem miał być program Profilaktyka 40PLUS, który ruszył już 1 lipca. Miał on trwać do końca 2021 roku, jednak Ministerstwo zapowiedziało jego przedłużenie o kolejne sześć miesięcy.

„Trzeba pamiętać, że faktycznie wiele chorób w swoim początkowym stadium nie daje żadnych niepokojących objawów. Dzięki badaniom można szybko wykryć chorobę i uniknąć długotrwałego i kosztownego leczenia. Obecnie jest to moment, żeby właśnie z tego dostępu skorzystać i niezależnie czy jest się lekarzem czy wykonuje się inny zawód medyczny powinno się z zaproponowanych możliwości korzystać, bo przykład musi iść z góry.” –  zauważa dr hab. Anna Staniszewska z Katedry i Zakładu Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej WUM, Prezes Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani.

„Warto zwrócić uwagę, że generalnie świadomość prozdrowotna wśród naszych rodaków jest niestety niewystarczająca. Rzadko dostrzegamy czynniki ryzyka, które u nas występują” – dodaje prof. dr hab. Marta Wiszniewska z Instytutu Medycyny Pracy im. Nofera w Łodzi, reprezentująca też Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy. 

„Specjaliści zdrowia publicznego, to jedna z najbardziej niedocenianych grup zawodowych w Polsce.
Z kolei, to właśnie oni powinni stanowić podstawę merytoryczną i urzędniczą kadry przygotowującej podwaliny strategii zdrowotnych, czy w krótszej perspektywie, projektów profilaktycznych, takich jak np. Profilaktyka 40PLUS” – komentuje prof. dr hab. Andrzej Fal, Prezes Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego.

Ekspert podkreślał również, że aby wypracować efektywne rozwiązania, potrzebna jest systemowa współpraca.

„W Polsce mamy najwięcej umierających z powodu chorób dodatkowych w czasie epidemii COVID-19, a to dowodzi, że stan zdrowia przeciętnego Polaka nie jest najlepszy. Między innymi działania profilaktyczne w obszarze medycyny pracy i zdrowia publicznego muszą iść w parze w celu długoterminowego budowania zdrowia społeczeństwa i skutecznej realizacji polityki zdrowotnej.” – dodał.

„Pierwotnie program 40 plus miał być realizowany m.in. siłami służby medycyny pracy, gdzie w trakcie badania profilaktycznego pracownika miała być przeprowadzona odpowiednia ankieta, wystawione skierowania na badania oraz wydane pierwsze zalecenia” – podkreśla prof. dr hab. Jolanta Walusiak-Skorupa, Dyrektor Instytutu Medycyny Pracy im. Nofera w Łodzi i prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy.

Niestety, koncepcja ministerialna przegrała w zderzeniu  z rzeczywistością i finalnie zaprezentowany został program, który mówi o dobrowolności zgłaszania się na badania, przez między innymi Internetowe Konto Pacjenta. W wyniku tego miał on zapewnić ponad 20 milionom Polaków dostęp do zestawu badań, a na razie nie działa do końca tak, jak powinien. Do dziś z programu skorzystało ok. 1% uprawnionych.

„Jedyne co możemy zrobić to zachęcać pacjentów do skorzystania z programu. Najlepiej by było, gdyby pacjent wychodził z wizyty u lekarza medycyny pracy już ze skierowaniem na pakiet badań, dawałoby to większą efektywność” – dodaje prof. dr hab. Jolanta Walusiak-Skorupa.

Biorąc pod uwagę program Profilaktyka 40PLUS należałoby oczekiwać, że  zorganizowany zostanie taki model współpracy pomiędzy systemem  ochrony zdrowia a pacjentem, że beneficjenci programu będą chcieli z tego systemu korzystać. Pacjenci zgłaszają jednak duże trudności, jeśli chodzi o kwestię wypełniania ankiety selekcyjnej, która rzeczywiście dla niektórych z pacjentów jest problematyczna. Kwestią dyskusyjną jest też organizacja badań.

W kontekście zgłaszalności na badania, moderujący debatę dr hab. Dominik Olejniczak z Zakładu Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, członek Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani zauważył, iż „żaden system ochrony zdrowia, nawet najlepiej zorganizowany i finansowany, nie zafunkcjonuje dobrze bez świadomego i dobrze wyedukowanego pacjenta, dbającego o własne zdrowie, między innymi poprzez wykonywanie regularnych badań profilaktycznych”.

„Istotna jest też organizacja systemu dostępności do placówek, w których pacjenci mogą te badania wykonać. Gdy przyjrzymy się mapie dostępności placówek, to jest ona skomasowana głównie wokół większych miejscowości i dużych miast” – zwraca uwagę dr Piotr Karniej z Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego.

Dodatkowo, eksperci wskazują też na brak objęcia opieką pacjenta, który katalog badań wykonał. Niestety, po wykonaniu pakietu badań profilaktycznych i otrzymaniu wyników pacjentowi brakuje elementu interwencji, bądź jasnej ścieżki, gdzie z nieprawidłowymi wynikami ma się udać.

Pomimo kilku krytycznych głosów koalicjanci #WeźSięZbadaj są zgodni co do jednego – z zaproponowanych możliwości trzeba korzystać i zachęcać tych niezdecydowanych. Swoimi działaniami chcą przekonywać, że warto wykorzystywać zaproponowany przez Ministerstwo pakiet badań.

#WeźSięZbadaj to kampania zdrowotna propagująca badania cholesterolu i glukozy w zakresie badań medycyny pracy. Biorąc pod uwagę szereg dowodów naukowych oraz bieżącą sytuację badania cholesterolu przez Polaków podjęcie działań służących poprawie sytuacji pacjentów jest wskazane. Dlatego też kampania zrzesza grupę organizacji, dla których sytuacja zdrowotna Polek i Polaków jest sprawą pierwszorzędną.

Koalicja składa się z Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani, Instytutu Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera w Łodzi, Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy oraz Konsultanta Krajowego w dziedzinie medycyny pracy. Skierowana jest priorytetowo do trzech wyszczególnionych grup docelowych, które obejmują edukację lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną, pracowników oraz pracodawców o aktualnym stanie badań medycznych dotyczących cholesterolu i glukozy. Więcej: wezsiezbadaj.pl/

Osoba kontaktowa:

Aleksandra Kielan

Koordynator Kampanii #WeźSięZbadaj

Fundacja Obywatele Zdrowo Zaangażowani

a.kielan@obywatelezz.pl

Tel: 666 238 786